Dit interview is onderdeel van de reeks dialoogsessies die de Aanpak Begeleidingsethiek (ABE) heeft georganiseerd, in samenwerking met ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) over vier belangrijke thema’s: immersieve technologie, algoritmen in het openbaar bestuur, neurotechnologie en generatieve AI in overheidsprocessen.

Simone Stubenitsky, contentcoördinator Innovatie bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), sprak over de impact en ethische vraagstukken rond het gebruik van generatieve AI bij contentcreatie bij haar RVO.

RVO is onlangs gestart met een onderzoek naar de inzet van een eigen prototype van een taalmodel voor hun contentspecialisten binnen een veilige testomgeving. Collega’s Thijs van der Wal en Joleen van der Zwan namen in het onderzoek het voortouw voor het belichten van de ethische kant van de casus. Zij organiseerden samen met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK) en ECP een sessie Begeleidingsethiek om de ethische vragen van de casus ‘Generatieve AI bij contentcreatie’ te verkennen.

Intuïtieve tool

Volgens Simone waren er twee belangrijke redenen om binnen de organisatie met generatieve AI te experimenteren. Enerzijds de nieuwsgierigheid van de medewerkers naar nieuwe technologie, mede aangejaagd door de populariteit van ChatGPT en de hoge werkdruk bij de contentspecialisten. Anderzijds wilde de organisatie zelf ook graag aan de slag met generatieve AI, maar dan wel binnen een veilige omgeving.

Allereerst zijn de behoeften van de contentspecialisten onderzocht: waar lopen ze tegenaan en welke tooling zou hen echt ondersteunen? Hieruit ontstond een eerste tool, nu in gebruik in een veilige testomgeving. Deze tool genereert van ruwe tekst een eerste conceptversie, bijvoorbeeld voor nieuwsberichten, socialmediaposts of interviews. “Het werkt heel intuïtief. Iedereen kan ermee aan de slag zonder diepgaande AI-kennis,” legt Simone uit.

Gemengde reacties

Belangrijk is dat alle data binnen de eigen servers van RVO blijven. Tijdens de ontwikkeling van de tool werd er kritisch gekeken naar de toepassingsgebieden: teksten die grote precisie vereisen, zoals regelingsteksten, werden bewust buiten de test gehouden.

De doelgroep van het experiment is beperkt gehouden om maatwerk te kunnen leveren. Inmiddels zijn 25 contentspecialisten betrokken bij de tweede testfase. De reacties van de contentspecialisten zijn gemengd: sommigen zijn enthousiast, anderen sceptisch. “Er waren collega’s die het spannend vonden, of zich zorgen maakten over hun werk in de toekomst,” vertelt Simone.

Bij de sessie Begeleidingsethiek was een gemengde groep betrokken, waaronder contentspecialisten die deelnemen aan het experiment en leden van de ethische commissie. De sessie leverde waardevolle inzichten op. “Je wilt als organisatie meegaan in de technologische ontwikkelingen,” zet Simone uiteen, “maar wel op een verantwoorde manier. Je hebt een verantwoordelijkheid als persoon, maar zeker ook als ambtenaar”. Daarbij is het

essentieel om stil te staan bij vragen als: wie zijn de betrokkenen, welke waarden staan centraal, en hoe kunnen we ethische bezwaren adresseren?

Werkplezier behouden

Werkplezier bleek een van de belangrijkste waarden die uit de sessie naar voren kwam. “Ik vond het mooi om te zien dat iedereen benadrukte dat het werkplezier behouden moet blijven, zelfs als AI ons werk verandert,” aldus Simone. Ze gelooft dat de tool juist kan bijdragen aan meer plezier in het werk, doordat routinetaken sneller kunnen worden afgehandeld, waardoor er meer ruimte ontstaat voor kwaliteit.

Naast werkplezier kwamen ook waarden als kwaliteit en efficiëntie naar voren. Simone benadrukt nogmaals dat de inzet van AI niet moet dienen als bezuinigingsmaatregel, maar juist moet leiden tot kwalitatief beter werk. “Het gaat erom dat we betere content maken doordat er meer ruimte en tijd over blijft voor verdieping.”

Waardevol startpunt

Tot slot blikt Simone positief terug op de sessie. “Het was echt een inzichtgevende en praktische aanpak, die concrete handvatten heeft gegeven om aan de slag te gaan. Bovendien gaf het een goed gevoel om te merken dat het ministerie van BZK zo nauw betrokken is bij de projecten die we doen. Als bijvangst heeft deze sessie dus ook extra samenhang en connectie opgeleverd. Dit project is nog lang niet klaar, maar de workshop was een heel waardevol startpunt.”

Artikelen uit de nieuwsbrief ‘Waardengedreven Dialogen – Generatieve AI bij de overheid’:
1. Nieuwsbrief Generatieve AI bij de overheid: Innovatie en ethiek gaan hand in hand
2. Interview: Overheidsbreed standpunt een belangrijke stap voorwaarts bij de inzet van generatieve AI.
3. Interview: ‘Op een verantwoorde manier meegaan in de technologische ontwikkelingen’
4. Casus in beeld: AI-chatbot voor Ongevallenhandboek
5. De slimme assistent op de werkvloer
6. Terugblik werkconferentie waardengedreven dialogen: Generatieve AI bij de overheid