Gemeenten, provincies, de rijksoverheid en uitvoeringsorganisaties benutten steeds meer technologische innovaties en gaan steeds meer datagedreven te werk. Denk aan Digital Twins en Artificiële Intelligentie (AI) om bijvoorbeeld de doorstroom in steden en op snelwegen te verbeteren, real-time monitoring van emissies bij boerderijen en webscraping/sentimeter om het publieke sentiment de doorgronden. Die ontwikkelingen hebben impact op de manier van werken van medewerkers en de organisatie, op onze samenleving en op ons als burgers en roepen daarmee ethische vragen op.
Als reactie op de hogere adoptie van dergelijke technologieën in het openbaar bestuur ontstaan allerlei waardenkaders. Die zijn vaak abstract, algemeen en statisch en richten zich vooral op de interne organisatie. Passen die wel bij de dynamiek van de digitale samenleving? En in hoeverre zijn die toepasbaar in de praktijk die per organisatie verschillend is?
De Aanpak Begeleidingsethiek ziet ethiek niet als oordeel of als iets waar je aan moet voldoen, maar wil de toepassing van technologie ethisch begeleiden. Het startpunt is de concrete technologie en de directe praktijk. En het doel te komen tot ethische aanpassingen. De Aanpak is ruim twintig keer toegepast in het openbaar bestuur en betrekt ook burgers, waardoor de ethische implicaties ook buiten de organisatie zichtbaar worden. Dat maakt een technologische innovatie niet alleen ethisch beter, maar helpt ook het draagvlak te vergoten.
Samen met een brede vertegenwoordiging van betrokken actoren: van burgers, professionals en beleidsmakers tot technici wordt het gesprek aangegaan rondom een concrete technologie. Onder begeleiding van een moderator wordt de casus besproken en noemen de betrokken actoren mogelijke positieve en negatieve effecten van de technologie. De co-moderator schrijft gelijktijdig mee en vertaalt deze effecten naar achterliggende waarden. Met behulp van die waarden genereren de deelnemers handelingsopties. Die hebben betrekking op het ontwerp van de technologie, de omgeving en de mens die ermee te maken heeft. Hoe kunnen we bijvoorbeeld het ontwerp van de technologie aanpassen zodat de waarden worden geborgd? Wat kunnen we daartoe zelf als mens doen? En wat is er nodig in de organisatie en de organisatieprocessen om die waarden te borgen?
Een sessie
Zorg ervoor dat innovaties werken voor bewoners, professionals en de organisatie door van te voren na te denken over de ethische implicaties. We helpen je daar graag bij. Een sessie kan plaatsvinden voorafgaand, tijdens het implementatieproces, maar ook erna omdat de dynamiek
tussen technologie en organisatie gaande blijft. Organisaties beginnen vaak met één sessie, maar zien ook het belang bij meerdere onderdelen, in meerdere fasen of bij verschillende technologieën. Het wordt dan een vanzelfsprekend onderdeel van het toepassen van technologie. Neem voor een voorstel op maat contact met ons op.
Een training
Een instelling of een aantal samenwerkende instellingen kunnen ook zelf
moderatoren opleiden, zodat de de Aanpak Begeleidingsethiek kan worden ingezet
wanneer nodig. Ook kunnen uitkomsten gedeeld en gezamenlijk doorgevoerd
worden.
De Aanpak Begeleidingsethiek is afkomstig uit het Platform ethiek en digitalisering met betrokkenen uit het openbaar bestuur (gemeenten, provincies, het Rijk, de Autoriteit Persoonsgegevens, de Raad van State). De ambitie is de uitkomsten uit de praktijk door te laten stromen naar beleid.
Wilt u meer informatie over een sessie of een training? U kunt contact opnemen met Edwin Borst, secretaris, via edwin.borst@ecp.nl of onderstaand contactformulier invullen.
