In het kader van de werkagenda Waardengedreven Digitalisering (BZK) organiseert ECP vier sessies met de Aanpak Begeleidingsethiek rondom identificatie met een digitale identiteit. De sessies betreffen leeftijdsverificatie bij online games, toegang tot sociale media en online alcohol kopen, en uitgifte van het digitale rijbewijs. Bent u werkzaam binnen een van deze gebieden? Of bent u verantwoordelijk voor de uitgifte van identiteiten? Of juist ontwikkelaar van een identiteits-wallet? We komen graag met u in contact om samen de sessies vorm te geven. U kunt daarvoor contact opnemen met Edwin Borst (secretaris begeleidingsethiek) via edwin.borst@ecp.nl.
 
Aanleiding 

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft naar aanleiding van de Kamerbrief Hoofdlijnen Beleid Digitalisering van staatssecretaris Van Huffelen eind vorig jaar de werkagenda Waardengedreven Digitalisering gepubliceerd. In het kader van de uitvoering van de werkagenda worden in 2023 16 waardengedreven dialogen georganiseerd rondom actuele digitaliseringsthema’s in de maatschappij, waaronder vier sessies over identificatie met een digitale identiteit. De dialogen worden gevoerd aan de hand van de door ECP ontwikkelde Aanpak Begeleidingsethiek. De resultaten van deze sessies worden gebundeld en besproken tijdens een conferentie, waar alle betrokkenen natuurlijk voor zijn uitgenodigd.

Waarom meedoen aan een waardengedreven dialoog? 

Een discussie rond een technologische toepassing leidt vaak tot polarisatie. Met de Aanpak Begeleidingsethiek gaan we op een constructieve manier met elkaar in gesprek.  

Het startpunt is een precieze beschrijving van de technologische toepassing en de context waarin die functioneert. Met verschillende betrokkenen bespreken we de positieve en negatieve effecten en bijbehorende waarden en zoeken naar handelingsopties om dichter bij die waarden te komen. Op deze wijze ontstaat inzicht in welke waarden er spelen bij verschillende betrokkenen. De handelingsopties zijn input voor beleid en uitvoering. Deelnemers waarderen het altijd zeer om met elkaar in gesprek te zijn geweest. 

Over de Aanpak Begeleidingsethiek 
 
Nu technologie steeds meer verweven raakt met onze levens, roept dat ook steeds vaker ethische vragen op. We zien overal waardenkaders ontstaan, maar in hoeverre zijn die bruikbaar in de dagelijkse praktijk? De gewenste inzet van een technologie is immers in iedere praktijk weer net even anders.  

De Aanpak Begeleidingsethiek is ontwikkeld om juist vanuit die unieke context met de mensen die erbij betrokken zijn ethisch handen en voeten te geven aan een technologie. Daarmee sluit de aanpak ook nauw aan bij de dynamiek van innovatie: technisch én sociaal. De Aanpak Begeleidingsethiek is ruim twintig keer toegepast in het openbaar bestuur, geeft waardevolle input voor de technologische en sociale innovatie en vergroot de betrokkenheid bij de betrokkenen. Dit draagt ook bij aan betere besluitvorming over de inzet van technologische toepassingen.   

Hoe ziet een sessie Begeleidingsethiek eruit? 

Het beproefde workshopprogramma bestaat uit de volgende onderdelen: 

Technologie in context 

Gezamenlijke bespreking van het (mogelijk) gebruik van een specifieke technologie in een specifieke context aan de hand van input van een expert. 

 
Dialoog 

Dialoog met relevante betrokkenen over waarden en effecten van deze technologie in die context. 

Ethische handelingsopties 

Gezamenlijk komen tot handelingsopties die ethisch verantwoorde toepassing mogelijk maken. Dit kunnen opties zijn die betrekking kunnen hebben op: 
 

• technologie (ethics by design), bijvoorbeeld standaard wel-niet bewaren gegevens, anonimiseren, blurren, airbag in auto 
 

• omgeving (ethics in context), bijvoorbeeld het maken van afspraken wanneer en door wie te gebruiken, verantwoordelijkheden, menselijke achtervang (helpdesk), stoep, stoplicht, verkeerswet (auto) 
 

• mens (ethics in use), bijvoorbeeld digitale vaardigheden, ethisch kunnen handelen, voorlichting publiek 

Uw deelname aan de waardengedreven dialoog 

Organisatie sessie: ECP organiseert de sessie samen met de betrokken partijen. Een moderator vanuit ECP begeleidt de sessie en bereidt deze samen met u voor. De voorbereiding bestaat uit het scherp krijgen van de casus en een selectie van deelnemers uitnodigen voor de sessie. ECP denkt samen met de betrokken partijen na over de uit te nodigen deelnemers en faciliteert de betrokken partijen met een format voor het uitnodigen van medewerkers, een plan van aanpak voor de sessie en een verslag van de uitkomsten.
 
Locatie en duur sessie: De sessie kan online of fysiek plaatsvinden en beslaat een dagdeel.  
 
Deelnemers: Betrokkenen vanuit het management en beleid, ICT, professionals en burgers. 

Aanmelden of meer informatie: Wilt u deelnemen aan een de waardengedreven dialogen? Of eerst meer informatie? Neem contact op met Edwin Borst, secretaris Begeleidingsethiek, via edwin.borst@ecp.nl.  
 

Ervaringen met de Aanpak Begeleidingsethiek in het openbaar bestuur 

De Aanpak is ruim twintig keer toegepast in het openbaar bestuur. Van ministeries, provincies tot gemeenten en in bijna alle sessies is er ethische impact.  
 
Enkele uitspraken van deelnemers aan de sessies: 
 

“Het was een inspirerende dag. Ik zit midden in dit onderwerp, waardoor er al veel bekend is voor mij. Door deze sessie ben ik meer gaan nadenken over het perspectief vanuit de omgeving.”  

“Ik vond het erg nuttig. Er waren veel verschillende stakeholders aan tafel en dit gaf mooie diverse antwoorden op de effecten en handelingsopties. Geeft meer inzicht vanuit andere perspectieven.”  

“De methode is een effectieve manier om ingewikkelde onderwerpen gestructureerd te behandelen”  

“Waar er vooraf veel tegenstellingen leken, kwam er tijdens de sessie meer begrip en kwamen we op interessante gedeelde handelingsopties” 

Van bijna alle sessies, ook het openbaar bestuur, zijn de verslagen gepubliceerd. Die zijn hier te lezen.